Professionalisering is een pakket van activiteiten die tot doel hebben de kennis en vaardigheden van de leden van een beroepsgroep te blijven ontwikkelen door met en van elkaar te leren. 

Als je bent afgestudeerd aan een conservatorium ben je een professional, maar een professional blijf je door je steeds te blijven ontwikkelen op je vakgebied. Veel musici nemen nog regelmatig les van een collega voor het bijhouden van de technische vaardigheden op hun instrument en voor muzikale inspiratie. Ze lezen boeken en (internationale) vakbladen. Voor muziekdocenten is het belangrijk ontwikkelingen op methodisch en didactisch vlak te blijven volgen en eventueel eigen onderzoek en nieuwe inzichten met collega’s te delen. Voor zowel muziekdocenten als uitvoerende musici, is het belangrijk competenties op gebied van ondernemen blijvend te ontwikkelen. Sommige musici overwegen een overstap van enkel uitvoerend werk, naar een gecombineerde praktijk (uitvoerend en docerend). Voor deze musici is bijscholen ook uiterst belangrijk. Je kan je daarvoor aansluiten bij een beroepsvereniging.

Er zijn beroepsverenigingen voor zangers NVZ, voor strijkers ESTA, pianisten EPTA, gitaristen EGTA, improviserende musici BIM pro en kerkmusici KVOK. Harpisten en fluitisten hebben een vereniging voor alle bespelers: professionals en amateurs Het Nederlands Fluitgenootschap, en Harpvereniging Nederland. Schoolmusici hebben zich verenigd in de VLS. Beroepsverenigingen zijn democratische instellingen die onder andere door middel van een jaarlijkse Algemene Ledenvergadering contact houden met de wensen van hun leden.

Verder helpen deze beroepsverenigingen hun leden te professionaliseren door het organiseren van workshops en symposia, het uitgeven van een vakblad en het bijhouden van een website met relevante informatie en een register van aangesloten leden. Sommige verenigingen hanteren een beroepscode. Klik hier voor die van de NVZ. Daarin formuleert het collectief van de leden hoe je als professional met je vak omgaat: hoe je contact hebt met collega’s, met je leerlingen, maar ook hoe je je als professional blijft ontwikkelen op je vakgebied. Door zo’n document te ondertekenen laat je aan de maatschappij zien dat je je vak serieus neemt. Ook hanteren sommige beroepsverenigingen een richtlijn voor tarieven. Daarmee laat je zien wat je als professional waard bent.